Rudi Crabbé, bestuurder Eten+Welzijn kwam in 2020 in aanraking met de online dialoog als deelnemer. De manier waarop je via de dialoog collectief meningen ophaalt en op elkaar reflecteert, beviel hem uitermate goed. Vanwege een opdracht van Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om de meningen uit te vragen over duurzame voeding in de zorg, werd CircleLytics ingezet om de dialoog hiervoor te gebruiken. De dialoog die hierdoor werd gerealiseerd, was wat hem betreft een onmisbare stap om relatief snel met een groep, onderling veel te leren en daarna onderbouwd tot keuzes te komen.
Dialoog bevordert sturing voor integrale aanpak
Stichting Eten+Welzijn bouwt aan gezonde en duurzame zorg waarin mensen en hun welzijn centraal staan. Ze vertaalt kennis en bewezen oplossingen naar concrete toepassingen in de praktijk. Dat betekent bijvoorbeeld:
- bestuurders helpen met het duurzaamheidsvraagstuk voor de zorg op gebied van voeding,
- facilitair managers met voedingsbeleid en de implementatie ervan en met
- verzorgers, zorgkoks en diëtisten in gesprek gaan over nieuwe regelgeving omtrent voeding.
Maar ook organiseert de stichting kookworkshops voor mensen die kampen met geur- en smaakverlies. Eten+Welzijn richt zich op kennis delen over gezonde en duurzame voeding met scholing en educatie op de werkvloer, het tegengaan van voedselverspilling en voeding op maat die lekker en gezond is.
Maartje Vervuurt, projectsupport en communicatie bij Eten+Welzijn vertelt: “We hebben een groot aantal doelgroepen met wie we in gesprek willen blijven. De integrale aanpak is belangrijk, want de gehele keten moet in beweging komen om structurele verbetering te brengen in de voeding in de zorg. De eerste online dialoog betrof “De urgentie van duurzame en gezonde voeding in de zorg”. Met deze dialoog hebben we alle ketenpartners die bijdragen aan duurzame voeding in de zorg, echt van boer tot bord, weten te bereiken. 255 deelnemers gaven binnen vijf weken kwalitatieve inzichten die we anders niet hadden opgehaald. De respons was hoog met 71% en meer dan 2.600 meningen zijn met elkaar gedeeld. De tweede ronde zorgt voor een veelvoud aan online interacties en leermomenten van elkaar. Dit beïnvloedt het vermogen van mensen om de eigen mening tegen het licht te houden en te herzien. De vraagstelling was breed, juist om te achterhalen waar men kansen ziet en wat mogelijke belemmeringen zijn. Op deze manier hebben veel mensen hun mening kunnen geven vanuit hun expertise. Vervolgens hebben ze in de tweede (dialoog)ronde gezamenlijk bepaald welke meningen ze waardevol vinden en waarom. Uit de toelichtingen bij de meningen haal je ook veel informatie. Soms hadden we deze antwoorden verwacht, bij sommige zijn we aangenaam verrast. Ze geven ook aan welke meningen van anderen ze niet steunen en waarom niet. Dit komt gewoonlijk niet makkelijk op tafel, maar voorkomt dat we conclusies trekken over wat ze belangrijk vinden, die niet kloppen.”
Concrete resultaten uit dialoog
Vervuurt vervolgt: “De resultaten uit de dialoog gehouden in 2020 hebben bijgedragen aan de inhoud van de Green Deal, waarin zorgorganisaties en de overheid afspraken maken over de bijdrage die de zorgsector kan leveren aan het verbeteren van het milieu. Concrete conclusies zijn: dat er nog weinig bewustzijn is over duurzame en gezonde voeding. Visie ontwikkelen, structurele kennisoverdracht en implementatie in alle lagen vormen de belangrijkste kansen. Duurzaam voedselbeleid is een integraal beleid, we moeten het samen doen. Uit de dialoog hebben we bepaalde actielijnen gehaald, die ons richting hebben gegeven in welke initiatieven we gingen opzetten en wie hier deel van uitmaakt. Ketenpartners per actielijn moeten met elkaar in gesprek blijven, samenwerken en vanuit gezamenlijke perspectief tot oplossingen komen. We hebben de resultaten met alle deelnemers gedeeld en hierin aangegeven welke meningen zij als groep het hoogst gewaardeerd hebben. Dus niet “die het vaakst genoemd werden” maar het zwaarst wegen namens de groep. Die terugkoppeling is belangrijk en laat de urgentie zien dat we als keten in zijn totaliteit moeten samenwerken om de beoogde doelstelling te behalen.”
Anoniem en a-synchroon mening delen
Vervuurt: “Deze brede vraagstelling aan zoveel mensen a-synchroon voorleggen – dus op hun eigen moment vanaf hun eigen plek – hadden we op een andere manier nooit kunnen doen. Je krijgt deze mensen fysiek niet in een ruimte, de vrijheid om openlijk een mening te geven is beperkt en juist reflecteren op andere meningen is zo waardevol. Het zijn tenslotte je collega’s of partners die op een andere manier naar hetzelfde vraagstuk kijken. De dialoog maakt dat we als stichting met deze gedragen antwoorden beter kunnen adviseren en acteren richting onze stakeholders en niet óver hen maar met en door hen keuzes maken. Wijzelf als stichting maken geen eindbeslissingen, maar dragen bij aan sturing in beleid en door de activiteiten en initiatieven die we als stichting ontplooien. We weten vanwege de dialoog dat we aansluiten bij de belangrijkste behoeften van verschillende partijen.
CircleLytics begeleidt ons bij dialogen naar gelang onze behoefte, zoals bij het ontwerp van vragen en toelichten van nieuwe mogelijkheden om analyses snel en helder te maken. De rapportages geven ons helderheid en we koppelen de resultaten altijd terug richting de deelnemers. Dat geeft hen ook weer inzichten. De vraagstelling stem ik altijd met CircleLytics af, want zij hebben hier veel ervaring mee. Door de juiste vragen te stellen, levert dit kwalitatief meer bruikbare antwoorden op. Zodra vragen open, uitdagend en relevant zijn, bereik je het meest met de groep, is de tweede ronde sterk en zijn de uitkomsten van waarde voor onze keuzes. Mensen moeten zich vrij voelen om hun oprechte mening te geven. Dat werkt met de dialoog heel goed hebben we gemerkt, mede vanwege de anonimiteit en de tijd die ze hebben om na te denken over hun mening en die van anderen. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je dat bij deelnemers teweegbrengt. Vandaar dat we voorlopig altijd even een check doen met het team van CircleLytics.”
Lees ook wat andere organisaties bereiken met CircleLytics Dialogue, zoals Salta Group: “Deelnemers hebben enkele dagen de tijd, en je hebt dus niet de haast van een focusgroep, maar wel het spreekwoordelijke nachtje slapen, wat nodig is voor reflectie. Die reflectie op onze vragen en reflectie op elkaars (andere) antwoorden (en omhoog/omlaag scoren) borgen verdieping én validatie. Ze mogen bovendien hun gesloten schaal wijzigen als ze willen en een hoog percentage doet dat ook. Anders dan met enquêtes, krijg je dus een hoge betrouwbaarheid.” Lees hier verder.
Strategisch gezondheidsvraagstuk
Het programma Gezondheidshuis helpt ziekenhuizen te voldoen aan het Nationaal Preventieakkoord: “In 2025 is voor patiënten, personeel en bezoekers in 50% van de ziekenhuizen het voedingsaanbod gezond. Uiterlijk in 2030 is het voedingsaanbod in alle ziekenhuizen gezond. Daarnaast wordt ingezet op een gezonder voedingsaanbod in andere typen zorginstellingen.”
Vervuurt: “Eten+Welzijn helpt bijvoorbeeld zorgkoks om een volwaardig meer plantaardig menu samen te stellen. Het ontbreekt vaak aan kennis over gezonde voeding en daardoor is het lastig om van routines af te wijken. Bovenal moeten gerechten ook lekker zijn, wij helpen zorginstellingen hierbij op allerlei manieren.”
Ideeën uit de praktijk
Vervuurt: “Een vraag die we binnen dit programma hebben onderzocht, is: hoe krijg je meer groente, fruit en water op het menu in een ziekenhuis? In een dialoog hebben we alle restaurant- en cateringmedewerkers in drie deelnemende ziekenhuizen gevraagd naar hun ideeën over hoe er meer fruit, groente en water in de ziekenhuisrestaurants kan worden geconsumeerd. We waren benieuwd naar alle ideeën van mensen die dagelijks met voeding in de zorg te maken hebben, zodat ze andere collega’s kunnen inspireren.
Veranderen gaat langzaam en vinden veel mensen lastig. Nudging (sturen van aandacht in keuzes die mensen maken) kan een positief effect hebben op het vergroten van consumptie van gezondere voeding, denk aan het aanbieden van gesneden fruit of poké bowls die rijk zijn aan groenten. Stel jezelf steeds de vraag: Hoe kun jij voor mensen de gezonde keuze makkelijker maken? Succesvolle voorbeelden uit de dialoog die in de praktijk goed werken, zijn: gezonde producten vooraan in het schap zetten, meer gezonde producten opnemen in het aanbod, toppings zelf laten samenstellen en smaakmakers zoals citroen aan water toevoegen. En er werd gratis kraanwater ter beschikking gesteld in het restaurant. Met die laatste actie ging de verkoop overigens niet achteruit én mensen dronken wel meer water. Dat is een mooi voorbeeld van hoe een idee succesvol in de praktijk tot uiting komt. Een belangrijk signaal uit de dialoog was: ga niet betuttelen. Laat mensen zelf de gezondere keuze maken door meer diversiteit in aanbod van gezonde voeding te brengen. En dat kunnen we alleen beamen: door zelf de keuze te maken, is deze ook duurzaam en dus een structurele verandering.”
Als je eens met CircleLytics verder wil spreken en een demo wil zien, klik dan hier en plan je afspraak.
